De Trans Siberië Express is een treinreis die bij veel mensen (terecht) op de bucketlist staat. Officieel gaat deze reis van Moskou naar Vladivostok, een havenstad in het uiterste oosten van Rusland. Tegenwoordig is het echter een verzameling van een viertal routes: de Trans Siberië Express, de Trans Mongolie Express, de BAM Express en de Mantsjoerije Express.
De meest populaire route onder toeristen en de reis die ik zelf ook heb gemaakt is de Trans Mongolië Express. Hierbij reis je van Moskou via Mongolië naar Beijing. Wij stapten al in Amsterdam in de trein om helemaal over land naar de Chinese hoofdstad te reizen. De voorbereiding begon al maanden van te voren: wat willen we onderweg zien en waar moeten we rekening mee houden? Hieronder zet ik alles op een rijtje.
Anders dan je misschien zou denken krijg je niet een treinticket waarmee je onderweg kunt uitstappen waar je maar wilt en later weer kunt opstappen. Je koopt tickets voor ieder onderdeel van je reis, bijvoorbeeld ‘Moskou – Ulaanbaatar en vervolgens ‘Ulaanbaatar – Beijing’. Je kunt dit onderweg regelen op de stations of de website van de Russian Railways. Je kunt er ook voor kiezen om dit van te voren allemaal te regelen door een Nederlandse reisorganisatie zoals wij hebben gedaan. Het voordeel: je weet zeker dat alles goed geregeld is en dat er daadwerkelijk een plek is in de trein die jij wilt nemen. Het nadeel: je bent minder flexibel en moet van te voren al bedenken waar je onderweg wilt uitstappen en hoe lang.
Met de lonely planet in de hand bedachten we waar we onderweg uit wilden stappen. Daarbij keken we uiteraard naar wat we wilden zien maar letten we ook goed op dat onze tussenstops de reis mooi verdeelden. Wanneer je in een keer naar Beijing reist zit je zeven dagen achter elkaar in de trein maar door onze tussenstops is de langste periode dat we achter elkaar in de trein zaten 52 uur. De route die we maakten was als volgt: Amsterdam – Moskou – Novosibirsk – Irkutsk en Olkhon eiland, gelegen in het Baikal meer – Ulaanbaatar – Beijing. Deze route zorgde voor een erg afwisselende reis met zowel grote steden als prachtige natuur.
Tijdens deze reis is de trein zoveel meer dan een vervoersmiddel dat je zo snel mogelijk van A naar B brengt. Dagen en nachten breng je er door, de trein wordt voor even je thuis. Fijn? Ik vond van wel! Uit het raam naar buiten kijken naar het wisselende landschap, een boek lezen, muziek luisteren, even een rondje lopen door de trein. Een kopje thee zetten want elk rijtuig heeft een samovar waar je kokend water uit kunt halen. Een praatje (proberen te) maken met de provodnik, een soort conductrice die verantwoordelijk is in het reilen & zeilen in zijn of haar rijtuig. Onderweg kijk je je ogen uit op de diverse stations waar de trein stopt. Hier stromen verkopers richting de trein om van alles en nog wat te verkopen. Veelal eten maar ook servies goed en ik heb zelfs opgezette dieren gezien.
In de trein kun je kiezen voor een twee-persoonscoupé of een vier-persoonscoupé. Ik en mijn reisgenoot kozen voor het laatste , wel zo gezellig en bovendien stukken goedkoper. Dit betekent wel dat je de coupé deelt met twee andere reizigers en het is maar afwachten wat voor soort mensen dat zijn. Onderweg deelden we onze coupé met een Britse vader en dochter en het laatste deel met een Nederlands echtpaar. Maar in Rusland zagen we vrijwel geen toeristen en brachten we de schaarste ruimte in de coupé door met onder meer een Russische militair en een Russische moeder met twee kleine kinderen. De moeder die min of meer eiste dat wij om zeven uur ’s avonds stil waren zodat haar kinderen konden slapen, die om zeven uur ’s ochtends heel hard de Russische versie van Dora op de iPad op zette en die recht voor mijn neus haar zoontje in het potje liet plassen om dat vervolgens de hele nacht te laten staan. Ja, soms tref je het, en soms niet.
De vier-persoonscoupé bestaat uit twee banken die ’s nachts dienst doen als bedden met daarboven nog twee banken / bedden die omhoog geklapt kunnen worden. Aan het begin en eind van ieder rijtuig bevindt zich een wc met wasbakje. De provodnik doet vaak zijn of haar uiterste best deze zo schoon mogelijk te houden maar blijkt vaak moeilijk opgewassen te zijn tegen de Russische, Mongoolse of Chinese treinbevolking. Afhankelijk van met welke trein je reist krijg je in Rusland eten onderweg. Dat betekent om tien uur ’s ochtends al Borsjt (bietensoep – erg lekker) en niet veel later het ‘hoofdgerecht’, bestaande uit rijst of pasta met vlees. Aan groenten doen ze niet echt, meer dan een halve augurk of zes doperwten hoef je niet te verwachten. Gelukkig is er ook altijd heet water ter beschikking dus neem voldoende theezakjes, oploskoffie, cup – a – soup en noodles mee. Eten kun je ook onderweg op de stations kopen of in het restauratierijtuig.
Wanneer je van Amsterdam naar Beijing reist passeer je een behoorlijk aantal landsgrenzen en voor sommige landen heb je visa nodig. Wij hadden een doorreisvisum nodig voor Wit-Rusland en visa voor Rusland, Mongolië of China. Wanneer je een van deze grenzen passeert sta je vaak urenlang stil voor de grenscontrole. Goed om te weten hierbij is dat de wc’s dan op slot gaan, de ramen dicht moeten blijven en je vaak niet de trein uit mag. De grenswissels bij Polen – Wit-Rusland en Mongolië – China is wel erg bijzonder omdat hier het treinstel van de trein vervangen wordt omdat er over een ander soort spoor gereden wordt. De trein wordt omhoog getakeld terwijl iedereen er gewoon in zit en ondertussen wordt het onderstel vervangen. Een ervaring die je ooit eens meegemaakt moet hebben, maar dat geldt eigenlijk voor de hele reis!
Foto’s: © liseykina & struteanu – Fotolia.
