Op vakantie naar Polen? Jazeker! En dan vooral naar de regio Lubelski in Oost-Polen. Vanaf Amsterdam vlieg je in een kleine twee uur naar Warsaw waarna je nog twee uur omhoog rijdt naar de hoofdstad van de regio: Lublin. Maar, we maken het je graag makkelijk: vlieg je vanaf Eindhoven, dan vlieg je rechtstreeks op Lublin. Ik vertrok vanaf Amsterdam. De rit naar Lublin is goed te doen. Je hebt een gedeelte snelweg (de enige in de regio) en daarna rijd je door idyllische dorpjes, langs velden met zonnebloemen, tabaksplanten en gekleurde huisjes. Weids, mooi en weelderig, ik voel de rust neerdalen. Dit had ik niet verwacht. Het oosten van Polen is schoon, goed onderhouden met een toffe mix van authentiek en hypermodern. Maar er komt nog veel meer wat ik niet had verwacht.
Lublin is een van de acht grootste steden in Polen. Voornamelijk bekend om zijn agricultuur en als studentenstad. Voor toeristen is deze mooie stad vooral aantrekkelijk om zijn prachtige, oude binnenstad die druipt van geschiedenis en waar het multiculturele voelbaar is. Met drie grote stadsparken, het artificial meer Jezioro Zemborzycki (lekker relaxen en watersport) en veel mooie natuur.
Oost-Polen kent een heus wildlife: bizons, herten en wolven in de twee nationale parken die de regio rijk is. Onze eerst stop in Lublin is het 26 hectare grote Openluchtmuseum WSI: Oost-Polen een eeuw geleden in een vogelvlucht. Er staan molens, kerken, restaurantjes, winkeltjes, huisjes en boerderijen compleet met tuinen en erven. Ik krijg uitgelegd dat hoe groter de ramen, hoe meer geld. De huizen werden allemaal met de hand gemaakt. Met klei, veen en hout. Glas was duur. Twee kamers was uniek. Meestal werd alles gedaan in een kamer met in de hoek een stoof. Was een huis witgeschilderd? Dan wist je: dat was een duur huwelijkscadeau! Je waant je in dit prachtige openluchtmuseum echt in een dorp van honderd jaar geleden. Je krijgt direct een goede indruk hoe Polen eruit zag plus je leert veel over de Poolse cultuur. Het museum bevat ongeveer 50 gebouwen waar kunt binnenkijken. Trek dus maar tenminste twee uur uit voor een bezoek.
Next stop is het kasteel van Lublin dat is gebombardeerd tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar is herbouwd. Originele restanten zijn binnen de muren nog te zien, de 13e-eeuwse Romaanse toren, de gotische kapel van de Heilige Drie Eenheid en een gedeelte van de gotische Joodse toren. De Romaanse toren kun je beklimmen en bovenop heb je een prachtig uitzicht over de stad. Het museum in het kasteel laat een prachtige, vaste tentoonstelling zien van 140 schilderijen van de beste Poolse kunstenaars van 100 jaar tot nu. En een mooi overzicht van diverse onder andere archeologische voorwerpen. Een ding heeft mijn absolute aandacht: de hand van de duivel gebrand in een houten tafel. Het verhaal gaat dat de duivel op bezoek kwam, het ergens niet mee eens was, op tafel sloeg en zo zijn stem liet gelden. De kathedraal grenst aan het museum en laat in de prachtige beschilderingen op de muren en het plafond een unieke samensmelting zien van Romeins en orthodox.
Na deze overweldigende stappen in het verleden, is het tijd om de oude stad te bezoeken. Het gebied naast het kasteel en tussen de oude stad was vroeger een Joodse wijk. 42.000 Joden woonden hier tot de oorlog. Nu wonen er 37 Joodse mensen in heel Lublin. Aan het begin van die Joodse wijk vind je een passend gedenkteken dat dag en nacht brandt. We lopen de poort onderdoor en bevinden ons gelijk in de mooi onderhouden ommuurde stad die een en al oudheid en mysterie ademt. Het is bijna voelbaar. Er heerst gezelligheid. Veel terrassen, hip, jong en oud door elkaar. Met in het midden als je omhoog kijkt, het symbool van de stad: de Magician of Lublin samen met zijn aapje in tin gegoten op een touw. Ik kijk mijn ogen uit, de stad is zo sfeervol en met artistieke knipogen naar het verleden. Het Joodse restaurant Mandragora waar we gaan dineren, biedt een fantastische kaart met alleen maar Joodse gerechten en heerlijke wijnen en bieren. Na een dag vol bijzondere indrukken val ik uitgeput in slaap in het comfortabele Hotel Wieniawski. Dit is trouwens een goed uitvalbasis.
Uitgeslapen kijk ik reikhalzend uit naar het bezoek aan het Poleski National Park waar ik de Czahary trail ga lopen. Hier kun je in september 3.000 kraanvogels spotten. Zij stranden hier elk jaar voor immigratie naar Spanje of Afrika. Daarnaast vind je hier diverse zoogdieren, zeearends, kemphanen, 30 verschillende amfibieën waaronder schildpadden en bijzondere kikkers die felblauw worden tijdens het paringsseizoen.
De trail brengt me over moerassen, langs vijvertjes en ik moet uitkijken waar ik loop om de vele salamandertjes niet dood te trappen. De oorverdovende stilte is een lust. Alles wat hier loopt, gonst en zwemt is beschermt, er zit zelfs een rehabilitatiecentrum voor vogels in het park. Hierna reizen we af naar Hanna, een idyllisch dorpje waar je je een beetje terug in de tijd waant, jaren 20. Alles straalt gemoedelijkheid uit hier en in dit dorpje is alles zelf gemaakt van hout.
Na een lokale lunch is het tijd voor wat actie. We gaan naar Sławatycze waar we in een kajak stappen voor een 2,5 durende tocht over de Bug rivier. Deze rivier ligt op de grens van Polen en Wit-Rusland. “Ga NIET aan de kant van Belarus stoppen en uit je kajak. Blijf zoveel mogelijk rechts, aan de Poolse kant.” Dit geeft de nodige adrenaline. En het gekke, bijna spookachtige is: Het is doodstil op de rivier. Geen vogels, geen geluiden, niets. De zon schijnt uitbundig, we varen door prachtig natuurgebied met de stroom mee, heerlijk relaxt. Als we bijna aan het einde van de tocht zijn, zien we aan de kant van Wit Rusland een hertje oversteken over een bruggetje. Ze stopt en kijkt nieuwsgierig onze kant op. Wij blijven muisstil op het water liggen. Een legendarisch momentje.
Eenmaal aan de kant bezoeken we snel nog het 15-eeuwse orthodox klooster Jabłeczna waar nu nog 5 monniken wonen. Het is een van de belangrijkste kloosters in Polen met een schitterende kerk, twee bijzondere koepels en een heerlijke tuin erom heen. Daarna is het tijd om naar Pension Zaborek te gaan.
Zaborek is een soort park opgezet als een 100 jaar oud Pools dorpje. Met diverse huizen, kerken en molens omgebouwd als luxe hotelkamers. Op meer dan 100 hectare midden in de natuurkunnen ze 120 gasten herbergen. Alle huizen zijn origineel en worden door de eigenaren elders in Polen opgehaald en in Zaborek weer opgebouwd. Elke dinsdag is er yoga en in de zomer organiseren ze een yoga retreatweek. In de zomer boek je minimaal voor een week. Het restaurant is uit 1844 en heeft boven 6 kamers. Er is een verwarmd zwembad met een adembenemend uitzicht over het glooiende landschap en de bossen. Hier op deze schitterende, sfeervolle, fijne plek dineren we met producten uit eigen tuin en van de lokale boertjes, en heerlijke lokale wijn. Hier wil je echt overnachten. Wat een geweldige sfeer, wat een prachtige omgeving. Ik ben verliefd. Hier kom ik zeker nog een keer terug. Na wederom een indrukwekkende dag rijden we na diner naar Dworze om te slapen in Hotel & Spa przy Dworze. Een fijn hotel waar je heerlijk even tot rust komt.
Dag 3 trappen we af met een heerlijke fietstocht door Roztoczański National Park, Zwierzyniec. Hier kun je Pools trots, de Konik-paarden bewonderen. Ook heb je hier een fijn strand met dito zwemmeer. Fantastische natuur waar je naar hartenlust kunt biken en wandelen. Daarna stoppen we kort bij het voormalig vernietigingskamp Sobibór. Ruim 1,7 miljoen Joden zijn hier vergast waarvan ongeveer 40.000 Nederlandse Joden. 50 mensen hebben het overleeft tijdens de beroemde Escape of Sobibór. Met huizenhoog kippenvel loop ik hier rond. Ik sla compleet stil bij het massagraf. Witte stenen voor zover het oog reikt. Ik loop over de paden waar de Joden tijdens de oorlog naar hun einde, de gaskamers liepen. Nu liggen er aan weerszijden stenen met boodschappen van familieleden van de overledenen. Het museum laat een bijna luguber realistisch beeld met voorwerpen zien van de mensen die hier zijn vermoord. Ik loop nog even naar het treinstation, het eindstation. Het is bijna tastbaar. Met een zwaar hart verlaat ik deze indrukwekkende plek.
We rijden door naar Zamosc. Dit vestingstadje is grotendeels in tact gebleven en goed geconserveerd. Zamosc is opgericht door de beruchte Jan Zamojskie in de 16de eeuw en is Unesco-erfgoed. Dit is de enige perfecte/ ideale stad in de wereld, dat moet voldoen aan: mooi zijn, in alle behoeften voorzien, kerk en universiteit hebben en moet voor altijd bestaan. Oorspronkelijk was dit een dorp van 600 meter lang en 400 meter breed op 24 hectare binnen de vestingmuren. Voornamelijk gebouwd voor de handel langs de rivier. Het dorp heeft de grootste barokkerk van Polen. In 1866 is dit vestingstadje vernietigd door de Russen, de kogelgaten zijn nog zichtbaar in de poort. Begin van de 20ste eeuw is het hersteld. De stad is gebouwd met de gedachte aan een lichaam met drie poorten. Nu is het gewilde plek voor kunstenaars vanwege het zonlicht dat reflecteert op de lichte witte stenen van de huizen die zo diepte en kleur voor schilderkunst produceren. We vallen met onze neus in de boter. We hebben diner in Armeens restaurant Muzealna in een origineel Armeens huis. Dit ligt op het centrale plein waar die avond een fantastisch klassiek concert door het philharmonisch orkest van Polen met bekende filmmuziek klinkt. Genieten! Moe maar voldaan kruip ik in het bed in Hotel 77, midden in het oude centrum.
Na een typisch Pools ontbijt reizen we van het zuiden terug naar het noorden naar Kazimierz Dolny aan de Wisla rivier. Dit idyllische stadje was gebouwd voor de graanexport. Nu is het een kunstenaarsstad. We bezoeken de oude kasteelruïne waar je een prachtig weids uitzicht hebt over de rivier. In de 16de eeuw was hier de cholera-epidemie, de 3 houten kruizen boven op de heuvel zijn een ode aan de hoeveelheid mensen die hier zijn overleden. Een ware belevenis om hier te wandelen, met prachtige natuur en authentieke pleintjes en straatjes, mooie geveltjes die mooie, spannende verhalen vertellen. Leuke weetje: Het symbool voor deze stad is een haan. Waarom? The legend goes dat eeuwen geleden een man deze stad bezocht die de duivel bleek te zijn. Iedereen was bang van hem. Hij wilde elke ochtend voor ontbijt een zwarte haan. Op een dag was er nog 1 zwarte haan over en die besloot weg te lopen. Duivel ging erachter aan, de inwoners besprenkelde zijn hut met heilig water, hij werd bang en is nooit meer teruggekeerd. Je vind er in de kerk in het centrum het oudste orgel van Polen. Deze stad is na de oorlog volledig in oude staat hersteld.
Na bijna 4 dagen genieten, is het tijd voor de terugreis. Ik ben zeer positief verrast door Polen. Wat een levendige historie, lieve mensen en een fantastische atmosfeer.
Wanda heeft viertal ernstige verslavingen: reizen, schrijven, sport en avontuur. En het liefst in combinatie. Bovenaan verschenen op haar travel bucketlist zijn, Vietnam, Japan en Chili. Nadat Mozambique, Zuid-Afrika, Peru en Argentinië afgevinkt zijn, waar ze zo weer naar terug zou gaan, so much epic things to do, so much beauty to discover. Reizen gevuld met adrenalinestootjes wordt ze ontzettend gelukkig van.