Algemeen21.08.2017

Ontdek het mooiste van Friesland: de Elfstedentocht op de fiets


De Elfstedentocht; het Friese erfgoed waar heel Nederland naar uitkijkt als het eerste ijs op de meren lijkt te verschijnen. De Elfstedentocht is van Friesland maar wij Nederlanders claimen hem ook. Het is iets van ons allen maar of ‘ie ooit nog verreden gaat worden kan niemand met zekerheid stellen.

Wat wel een zekerheid is, is dat die elf steden die samen de route bepalen er gewoon zijn, en die kun je net zo goed op de fiets, te voet of met de auto rijden. De totale route is 254 kilometer, dwars door het Friese landschap en niet vergelijkbaar met een tocht over het ijs. De Elfstedenroute – want zo wordt hij genoemd – start en eindigt in Leeuwarden en dat moet je als je deze route gaat rijden ook eigenlijk zo houden. Een prachtige traditie, en Leeuwarden is bij uitstek de stad om eerst even het leukste van Friesland op te snuiven. De stad die in 2018 (samen met de provincie) culturele hoofdstad van Europa is, heeft veel te bieden op het gebied van cultuur en historie. Het is ook de stad waar je met een praalboot om en door de stad kunt varen en al varend even het roemruchte start- en finishpunt van de historische Elfstedentocht kunt ervaren. Een mooier begin kun je niet maken.

De Elfstedentocht die ik gefietst heb heeft een aangepast schema en dat is eigenlijk wat ze in Fryslan graag zien. Ga genieten van de Friese cultuur en maak er je eigen persoonlijke feestje van zolang je maar wel even op bezoek gaat bij de elf steden.

De Elfstedenroute is over de weg zo’n 50 kilometer langer dan de tocht over het ijs. Startpunt is Leeuwarden waarna via Akkrum de elf steden zelf de weg wijzen: Sneek, Sloten – een tussenstop in Rijs – Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en door via Holwerd (vetrekpunt van de boten naar Ameland), Dokkum en terug naar Leeuwarden. Een tocht die je Fryslan nooit meer doet vergeten en je je onderweg begint af te vragen hoeveel bootjes, sloepen, jachten en zeilboten er in het water liggen. Want ook al rij je niet langs het water, overal in het vlakke landschap zie masten van zeilboten glijden.

Startpunt Leeuwarden

Voor deze stad moet je eigenlijk een hele dag uittrekken. Leeuwarden gaat je verwonderen door wat er allemaal te zien en te doen is!

  • Aanraders zijn een tochtje over het water met een praam. Deze vertrekken vanuit het hartje centrum.
  • Ga winkelen in de Kleine Kerkstraat, meerdere keren uitgeroepen tot leukste winkelstraat van Nederland.
  • Beklim – als je van een mooi uitzicht houdt – de scheve Oldehove.
  • Val neer op de vele terrasjes en slenter door de oude binnenstad.
  • En wil je overnachten, dan raden we je echt een overnachting aan in de Blokhuispoort de voormalige gevangenis. Hier zijn de cellen omgebouwd tot hotelkamers met voldoende luxe om toch een gezonde nachtrust te hebben. Die-hards slapen echter in de slaapzaal, dat is andere koek.
Aanrader, varen met een praamboot door de grachten van Leeuwarden
Aanrader, varen met een praamboot door de grachten van Leeuwarden
De scheve Oldehove in Leeuwarden, die je ook kunt beklimmen
De scheve Oldehove in Leeuwarden, die je ook kunt beklimmen
Winkelen in de gezellige Kleine Kerkstraat
Winkelen in de gezellige Kleine Kerkstraat
De Waag in Leeuwarden
De Waag in Leeuwarden
De smalste winkel (1,5 meter) van Nederland, ook die vind je in Leeuwarden
De smalste winkel (1,5 meter) van Nederland, ook die vind je in Leeuwarden

Sneek

Na Leeuwarden gaat mijn tocht via Akkrum naar Sneek, een van de gezelligste steden naast de hoofdstad. De stad staat bekend om dat andere grote Friese evenementen: de Sneekweek en het Skûtsjesilen. Als je wilt ervaren hoe populair de watersport is in Sneek moet je lekker in de schaduw gaan staan van de prachtige waterpoort. Hier bij de brug is het heel de dag spitsuur met boten in letterlijk alle soorten en maten. In de binnenstad zit het ook hier vol met terrasjes en kun je er net als in Leeuwarden gezellig winkelen. Liefhebbers van het Friese bitter kunnen op bezoek bij Weduwe Joustra waar het Oranjebitter letterlijk uit de vaten loopt. Naast de Weduwe vindt je ook nog het Fries Scheepvaartmuseum.

IJlst

IJlst is een klein en mooi dorpje en spreekt misschien wat minder aan maar dat is onterecht. De brug staat hier vaker open dan dicht. Tegenover de brug staat een oud pandje waar ooit de Frysia schaatsfabriek heeft gezeten. Fabriek is overigens wat overdreven want de toenmalige schaatsen werden er met veel liefde met de hand gemaakt.

Sloten

Vanuit IJlst is het met de wind op kop door naar Sloten. Het landschap biedt je hier geen beschutting en is het ouderwets stoempen. Sloten is met z’n 500 inwoners het kleinste Elfsteden dorp. Er worden stadswandelingen georganiseerd en je kunt er een rondvaart meepakken. Achterin het pittoreske straatje vind je een Korenmolen. In het hoogseizoen laat de stadsschutterij op vrijdagavond het kanon van Sloten bulderen. Sloten is klein en fijn.

De meest gefotografeerde plek in Sneek, de Waterpoort
De meest gefotografeerde plek in Sneek, de Waterpoort
Het befaamde kruidenbitter van Weduwe Joustra
Het befaamde kruidenbitter van Weduwe Joustra
IJlst - Het oude pand van de Frisia Schaatsenfabriek (bekend bij Elfstedentocht-kenners)
IJlst - Het oude pand van de Frisia Schaatsenfabriek (bekend bij Elfstedentocht-kenners)
Sloten heet in het Fries Sleat wat je niet mag uitspreken als Slaat want anders ...
Sloten heet in het Fries Sleat wat je niet mag uitspreken als Slaat want anders ...
De `sloot` in Sloten
De `sloot` in Sloten

Rijs (geen Elfsteden-locatie)

Na Sloten is het 30 kilometer naar Stavoren. De onderlinge afstanden zijn klein hier in Friesland en wie er wat langer over wil doen raden we zeker aan halverwege in de remmen te knijpen in Rijs, een gehucht, maar wel een heel mooi gehucht. Rijs is een prachtig, vooral bebost stukje Friesland met zelfs enige lichte glooiing in het landschap en lijkt een ideaal plekje om te overnachten. Aanrader is de Bed and Breakfast Rijsterbosch. Een B&B die net zo goed een hotel had kunnen zijn gezien de luxe en de fraaie kamers. Onder hetzelfde dak zit ook nog een pannenkoekenrestaurant waar de gelijknamige koeken gelijk staan aan een maaltijd. Aan de achterzijde ligt het Rijsterbosch, een mooie plek om te wandelen. Door het bos heen kom je aan het strand waar je bij de Mirnser Klif kunt kitesurfen. En wie ’s avonds gezellig en vooral lekker wilt eten raden we echt aan bij Wies van Eigenwies te gaan eten. Dit sfeervolle bijna Brabants aandoende restaurant (sorry) heeft echt een geweldige en betaalbare kaart en is in alle opzichten een aanrader!

Stavoren

Stavoren ligt op het meest zuidwestelijke puntje van Friesland aan het IJsselmeer. Vanuit Rijs kom je als je door het bos fietst op de kustweg die mooi is met een zonnetje, en lang lijkt in de stromende regen met tegenwind. Stavoren was de eerste Friese gemeenschap die ooit stadsrechten verkreeg. Groot is het stadje niet met amper duizend inwoners. Dat dit plaatste vooral populair is bij de pleziervaart behoeft geen uitleg. Overal zijn kades met haventjes. Op de uiterste punt vind je hotel ‘de Vrouwe van Stavoren’ die er ook een eigen standbeeld heeft gekregen. Vernoemd naar een sage uit het verre verleden. Niet z’n ligging maakt dit hotel tot een bijzondere locatie. Die laatste heeft alles te maken met de aanwezigheid van twaalf oude wijnvaten die vandaag dienst doen als uiterst comfortabele hotelkamers. Deze best bizarre plek om te slapen heeft het hotel beroemd gemaakt over de gehele wereld. Verder vind je er een oude vuurtoren uit 1885 die behoort tot een van de favoriete plekjes voor het nemen van een foto bij zonsondergang.

Entree naar het Rijsterbos bij Rijs in het Friese Gaasterland
Entree naar het Rijsterbos bij Rijs in het Friese Gaasterland
Stavoren aan het Ijsselmeer
Stavoren aan het Ijsselmeer
Het (alternatieve) vrouwtje van Stavoren
Het (alternatieve) vrouwtje van Stavoren
Slapen in een wijnvat in Stavoren
Slapen in een wijnvat in Stavoren

Hindeloopen

Vanuit Stavoren is het langs het IJsselmeer doortrappen naar Hindeloopen, na Sloten de kleinste stad van Friesland. Het blijft bijzonder dat deze stadjes (kleine dorpjes in de volksmond) zo’n enorme aantrekkingskracht hebben. Of dat komt door de mystiek van de tocht der tochten blijft gissen. In ieder geval staat hier wel het eerste Friese Schaatsmuseum. Hindeloopen wint het op gezelligheid van Sloten en Stavoren.

Workum

Na Hindeloopen is het weer een half uur fietsen naar Workum, dat net wat meer landinwaarts ligt. Workum is duidelijk meer een stad en er is ook aanzienlijk meer te zien. Het rondkijken kun je wat dat betreft het beste te voet doen. Het is ook de stad van Jopie Huisman, kunstschilder en tekenaar die er zijn eigen museum heeft. Workum is ook de Friese hotspot voor kitesurfers die het Kite Paradise noemen. Het IJsselmeer en de bijna altijd aanwezige wind (die je ook als fietser gaat ervaren) maken het voor beoefenaars van deze watersport tot een feestje.

Bolsward

Het Friese Bolsward is hometown van dat bekende drankje van Sonnema Berenburg. De stad is aanzienlijk groter dan de voorgaande Friese elf steden – met uitzondering van Leeuwarden natuurlijk. Het is door de aanwezigheid van de St. Franciscusbasiliek ook een bedevaartsoord, al heeft dat meer historische waarde vandaag. Na de kleinere stadjes waar je eerlijk gezegd toch snel doorheen gaat nodigt Bolsward je wel uit om hier wat langer te vertoeven. Inmiddels zijn we al ruim over de helft van de Elfstedenroute en lonken nu alleen Harlingen, Franeker en Dokkum nog als officiële elfsteden.

Hindeloopen, fietsen over bruggetjes
Hindeloopen, fietsen over bruggetjes
Het Fries Schaatsmuseum in Hindeloopen en een winkel waar je alles kunt kopen
Het Fries Schaatsmuseum in Hindeloopen en een winkel waar je alles kunt kopen
Bolsward de stad van Sonnema en botenbouwers
Bolsward de stad van Sonnema en botenbouwers
Centrum van Bolsward
Centrum van Bolsward

Harlingen

De route naar Harlingen kun je op twee manieren fietsen. Binnendoor het Friese landschap of richting Zurich en dan langs de kust. In beide gevallen heb je het hier door de wind heel makkelijk of andersom en heb je er een tegenstander bij. De route langs het IJsselmeer blijkt toch te winnen. De opbouw lijkt mooi want Harlingen wint het qua grootte weer van Bolsward. Hier vertrekken ook de veerboten naar Terschelling en Vlieland. In de stad is echt van alles te zien en te beleven. Reden genoeg om hier toch maar weer eens te overnachten in een van de karakteristieke hotels van de stad, met de toepasselijke naam Hotel Harlingen wat ooit een oud bankgebouw was. Hier kun je ook overnachten in een vuurtoren, een reddingsboot en een heuse kraan. Als je snel bent kun je er binnen zes maanden misschien wel terecht want deze overnachtingslocaties zijn nogal populair. Harlingen heeft heel veel te bieden en wie meer wil weten moet zeker even de website van deze stad bezoeken of beter nog, ga er een paar dagen naar toe. Vervelen ga je je er zeker niet. Spijtig dat die schaatsers daar nooit iets van mee hebben gekregen.

De binnenhaven van Harlingen
De binnenhaven van Harlingen
Harlingen, vertrekpunt van de boten naar Vlieland en Terschelling
Harlingen, vertrekpunt van de boten naar Vlieland en Terschelling

Franeker

Na Harlingen is het gedaan met het IJsselmeer en fiets ik landinwaarts naar Franeker, de stad die bekend is vanwege het daar aanwezige Planetarium. Dit Koninklijk Eise Eisinga Planetarium heeft een internationale status. Franeker is ook bekend vanwege het jaarlijkse kaatstoernooi, al is dat een sport die vooral in Friesland volle tribunes trekt. Na al die Friese steden die je tegenkomt besef dat dit een provincie is met een heel eigen gezicht en een eigen verhaal. Z’n noordelijke ligging dempt de toch al grote toeristenstroom maar dat mag geen argument zijn om deze mooie provincie via een Elfstedenroute te bezoeken. Ook in Franeker kun je moeiteloos een dagje doorbrengen.

Holwerd (Ameland)

Na al het moois in Franeker gaat de route via Holwerd (vertrekpunt van de veerboten naar Ameland) richting Dokkum. Wie de tijd heeft moet hier een extra stop inlassen want Ameland is meer dan een bezoekje waard.

Planetarium Franeker
Planetarium Franeker

Dokkum

Voordat de Elfstedenroute wordt afgesloten is daar eerst Dokkum nog. De laatste Elfstedenstad én de stad die bekend is uit de geschiedenisboekjes. Hier werd immers in het jaar 754 Bonifatius een kopje kleiner gemaakt. Dokkum staat bekend als winkelstad en heeft gelukkig nog een hoop authentieke winkeltjes buiten de bekende ketens, die ook in Fryslân nadrukkelijk zijn neer gestreken. Of het landschap na ruim 200 kilometer fietsen nog steeds even aantrekkelijk is moet iedereen zelf uitmaken. Dokkum zelf vergoedt veel en heeft met het vele water om de stad heen genoeg te bieden. Na Dokkum is het rechtstreeks via een iets meer beschutting hebbend landschap fietsen naar Leeuwarden.

Mijn beste advies: die Elfstedentocht of route – hoe je hem ook wilt noemen – is meer dan de moeite waard en moet je echt, al is het maar één keer in je leven hebben gereden. Vervelen doet hij vrijwel nooit en je leert er echt een prachtige provincie mee ontdekken!

De mooie plekjes in Dokkum
De mooie plekjes in Dokkum
Het Bonifatius museum, op zondag gesloten
Het Bonifatius museum, op zondag gesloten
Vanaf hier is rechtsreeks doorfietsen naar Leeuwarden
Vanaf hier is rechtsreeks doorfietsen naar Leeuwarden
Avatar foto
Henk de Hooge

Henk is Internet Entrepreneur, founder van Dutchcowboys en daarnaast tech en travelblogger, fotograaf, visual storyteller en bovenal een digitale nomade. Je maakt Henk vooral blij met bijzondere auto's, verre reizen en coole gadgets. Zijn grootste passies zijn echter innovatie, creativiteit en duurzaamheid.

Verder lezen over Nederland

4 tips voor 24 uur in Doetinchem

24 uur in Doetinchem in de mooie Achterhoek in het oosten van ons land. Wij geven je 4 tips en dé hoteltip: Hotel Villa Ruimzicht!

Dagje Weg22.10.2024

4 tips voor 24 uur in Doetinchem

5 tips voor 24 uur in Arnhem

Een nachtje weg in eigen land voelt als een heerlijk tussendoortje. Wij gingen 24 uur naar het leuke Arnhem en delen graag 5 tips die ons weekendje weg succesvol hebben gemaakt!

Dagje Weg17.09.2024

5 tips voor 24 uur in Arnhem

Dit wil je zien en doen!
Dit zijn de 16 leukste tips om te doen in de herfstvakantie

De herfstvakantie staat weer voor de deur en dat betekent voor een hoop mensen weer een lekkere week vrij. Maar wat moet je gaan doen in de herfstvakantie? Toch een paar dagen erop uit of liever thuis blijven en leuke da...

Dagje Weg16.09.2024

Dit zijn de 16 leukste tips om te doen in de herfstvakantie

dagjes weg, overnachtingen en meer!
Slapen bij Hotel Haarhuis in Arnhem is een echte beleving

Dit prachtige hotel in Arnhem is meer dan een plek om te overnachten. Haarhuis heeft een cocktailbar waar je 'u' tegen zegt, een prijswinnend toilet en waanzinnige hotelkamers!

Ontspanning12.09.2024

Slapen bij Hotel Haarhuis in Arnhem is een echte beleving

Bezoek hier ook het mooiste toilet van Nederland
Bijzonder overnachten: slapen in een luxe suite op de Euromast

Bijzonder overnachten doe je in de Euromast Suites in Rotterdam. Letterlijk een hoogtepunt, want je slaapt op 100 meter hoogte in de toren. Een onvergetelijke ervaring staat je te wachten. Het ontbreekt je aan niets hier, want de suites zijn onlangs vernieuwd en hartstikke luxe. Denk aan een vrijstaand bad op de kamer, een ruime inloopdouche, heerlijk bed en ontvangst met bubbels.

Ontspanning29.07.2024

Bijzonder overnachten: slapen in een luxe suite op de Euromast

Een onvergetelijk hoogtepunt
12 onmisbare tips om te doen in West Zeeuws-Vlaanderen

Na een roadtrip door West Zeeuws-Vlaanderen heb ik een lijstje gemaakt met leuke tips om te doen. Pak je fiets, trek je wandelschoenen aan en laat je verrassen door een bijzonder stukje Nederland!

Ontspanning23.07.2024

12 onmisbare tips om te doen in West Zeeuws-Vlaanderen

8x dit wil je doen op Terschelling met kinderen

Voor het ultieme vakantiegevoel moet je op Terschelling zijn. Het is één grote speeltuin voor kinderen. En met een idyllisch duingebied, 80 kil0meter aan schitterende fietspaden en knusse dorpen is Terschelling wat mij betreft een van de leukste bestemming voor een vakantie in eigen land.

Algemeen19.07.2024

8x dit wil je doen op Terschelling met kinderen

10 dingen die je moet doen als je op Texel bent

Texel is het grootste waddeneiland van Nederland. En absoluut een prachtige bestemming voor een weekendje weg, of een ontspannen langere vakantie. Van de witte zandstranden tot de vele schapen en schitterende natuur: op het unieke eiland vind je dit allemaal. En meer. Daarom geven we je 10 tips + bonustips! Texel wordt steeds bekender, zelfs Lonely Planet ontdekte ons 'eigen' Texel al. Ben je nog niet op dit eiland geweest? Overweeg het dan zeker als je op zoek bent naar een bestemming voor een weekendje weg in Nederland. T...

Ontspanning16.07.2024

10 dingen die je moet doen als je op Texel bent