Als je schoolkinderen dan toch iets wilt meegeven over hoe grappig het oude communistische systeem in Estland soms in elkaar zat, doe het dan goed. De verhalen die nu aan de jeugd worden verteld zijn ongeloofwaardig, krijgt Jana Sampetova, gids van het hotelmuseum, over de KGB-jaren in Estland regelmatig te horen. De hilarische anekdotes zijn te halen op de bovenste verdieping van het Sokos Hotel Viru. Ik zeg doen.
Het was natuurlijk spannend voor de Russen en de Esten toen in 1972 een hotel voor westerlingen werd gebouwd, voornamelijk voor Finnen. Zij kwamen zo graag dat een hotel noodzakelijk was om de toeristische sector een ‘impuls’ te geven. Maar hoe hou je vervolgens de boel in de gaten als die vermaledijde westerlingen kwamen logeren: genoeg ruimte voor de KGB’ers inruimen dus. En dat gebeurde.
Het was de tijd dat mensen nog door een KGB’er achter een krant met een gat erin in de gaten werden gehouden. Neen geen moderne snufjes van X. Zeg maar de man in een regenjas en gleufhoed. De techniek van het afluisteren zat gevangen in een kamer op de 23ste verdieping. In Dr. No-achtige sferen val ik in één keer terug in wat ik ken van oude films en de ontdekking van James Bond. Dit was het toneel waar 007 vocht.
De gids toont een grote portemonnee waar een rode pen in is uitgegleden. Deze werd te pas en te onpas ergens in de gangen of kamers neergelegd om te testen wat het kamermeisje ermee zou doen. Opende ze het ‘geheim’ of besloot ze direct deze geldbuidel met de verfoeide dollars kordaat bij het management af te leveren? Als het eerste gebeurde spoot de rode verf op haar kleding en was dus meteen zichtbaar dat ze het fout had gedaan en wachtten mogelijk enige kampjaren in Syberië. Schoonmaken hielp niet, want de verf was alleen weg te halen met een speciaal goedje dat alleen in het ziekenhuis was te verkrijgen.
De kamers in het hotel zaten continu onder stroom van de afluisterapparatuur. Dat leidde tot hilarische taferelen. Decennia later dan. Zo riep een gast in een hotelkamer een keer dat hij baalde dat er geen toiletpapier was. Opvallend genoeg kwam er binnen vijf minuten iemand een rolletje afleveren. Een andere gast kreeg ontbijt in de kamer terwijl ze dat niet had besteld. Ze kreeg het aangeboden met de mededeling dat ze al een uur op was en daarom vast honger had.
De gids verspreidt de verhalen al jaren met een smakelijk genoegen. Zelf heeft ze die ‘goeie ouwe tijd’ nooit meegemaakt, in ieder geval niet bewust. Daarom kan ze met een glimlach terugkijken op het systeem dat haar oudere landgenoten lange tijd in de tang hield.
Reizen is nog steeds jezelf verrijken. Niet alleen het oog wil wat, maar ook de geest. Vanuit dat idee schrijf ik al weer meer dan 15 jaar over reizen: van een concert in een vliegtuig tot ijsduiken in Tignes. Voor Travelvalley.nl is de vrijheid in het schrijven een genot, bijna net als het reizen zelf.
