In deel 1 van de reeks Fotografie tips & tricks hebben we het onderdeel diafragma (scherptediepte) besproken. Nu volgt alweer deel 2!
De volgende stap die ik ga behandelen is het onderwerp ‘sluitertijd’. De sluitertijd van de camera bepaalt hoeveel detail je in een foto ziet en hoe scherp of onscherp de foto eruit komt te zien. Aangezien ik het graag zo eenvoudig mogelijk wil houden qua uitleg, zal ik overal niet te diep op in gaan en wat informatie achterhouden die als beginnend fotograaf nog niet meteen van toepassing zal zijn. Mocht je vragen hebben dan kun je die altijd hieronder altijd stellen en daar zal ik dan z.s.m. antwoord op geven!
De sluitertijd
Sluitertijd wordt uitgedrukt in waarden zoals 5000 (1/5000 seconde), 2500, 1000, 500, 200, 80, 30, etc… Hoe hoger, het getal hoe sneller de sluitertijd. De sluitertijd wordt grotendeels bepaald door het aanwezige natuurlijke of kunstmatige (flits) licht. Afhankelijk daarvan kun je aanpassingen doen om tot de gewenste sluitertijd te komen. Als de sluitertijd te lang is om een onbewogen foto te krijgen, dan kun je er bijvoorbeeld voor kiezen de ISO waarde te verhogen (hierover in het volgende deel meer) of het diafragma verder te openen (lager f-getal, bijvoorbeeld f/4 in plaats van f/5.6) om meer licht op de sensor te laten vallen.
Wordt de sluitertijd te lang, dan wordt de foto onscherp door de beweging in je handen als je de camera niet op een statief hebt staan. Tot ongeveer 1/60 seconde -1/30 seconde kun je een camera meestal nog handmatig stil houden (ligt een beetje aan je techniek en hoe jong je bent). Er zijn echter ook bedoelde effecten van bewegingsonscherpte, bijvoorbeeld het vastleggen van een snelle auto in het verkeer of snel stromend water. Je kunt daarmee meer dynamiek in je foto leggen.
Fotograferen zonsondergang
Stel je voor dat je een zonsondergang wilt fotograferen met bijvoorbeeld een boom op de voorgrond. Door eerst de camera op de felle lucht te richten en de sluiterknop half in te drukken zal hier de juiste sluitertijd voor gekozen worden. Nu maak je een foto met de boom in het beeld met de sluitertijd die net af te lezen was. Je zult zien dat de boom sterk wordt onderbelicht en op de foto een silhouet van de boom zichtbaar is. Dit komt omdat je de sluitertijd aangepast hebt op fel licht die je gemeten hebt toen je de camera op de lucht richtte.
Je ziet dus dat het uitmaakt waar je de camera op richt voor het meten van het licht. Hoe groter de verschillen in donkere en lichte delen, hoe minder details er zichtbaar zullen zijn. Je moet dus goed bedenken wat je vast wilt leggen. Vind je de lucht interessanter of juist de persoon die voor je staat. Ik meet vaak het licht in het lichtste deel en overbelicht dan iets zodat het donkere deel gedetailleerder wordt. Maar dit is een artistieke keuze. Tevens zie je een balkje met een verticaal streepje eronder (bij spiegelreflex in de lens, bij compact camera’s vaak op het scherm). Wanneer dit streepje in het midden staat geeft de lichtmeter aan dat de foto goed belicht is. Een camera zal altijd belichten op gemiddeld 18% grijs waardoor je redelijk wat details ziet. Maar hierdoor loop je het risico’s dat de mooie kleuren (bijvoorbeeld bij een zonsondergang) wat onderdrukt worden. Dit betekent dat zwart minder zwart wordt en wit minder wit. Door te kiezen om iets onder te belichten of juist over te belichten, afhankelijk van de situatie, kun je meer controle uitoefenen op het eindresultaat. Het over- of onderbelichten wordt uitgedrukt in ‘stops’. Op de lichtmeterbalk staat een -2, -1 0 +1 en +2 waarde. +1 Betekent 1 stop overbelicht. Aarzel niet om de verschillende belichtingen te proberen en leer hiervan.
Mee bewegen met het voertuig
Je wilt een rijdende auto of motor fotograferen als voorbeeld. Door een sluitertijd te kiezen van ongeveer 1/100 seconde en mee te bewegen met het voertuig krijg je een foto die de beweging vastlegt. De achtergrond zal onscherp zijn (streepvorming). Wil je juist de auto en de achtergrond geheel scherp hebben, zorg dan voor een hogere sluitertijd en beweeg je camera niet mee met het voertuig. Gebruik je een langere sluitertijd bij het fotograferen van een waterval dan zal het water een mistachtig effect krijgen. Bij een korte sluitertijd zal het water ‘bevriezen’. Wanneer het te licht is kun je ervoor kiezen om het diafragma te verhogen (meer scherptediepte) of een polarisatiefilter of grijsfilter te gebruiken.
Als je geen zin hebt om je bezig te hoeven houden met de ISO-waarde en het diafragma maar wel creatief aan de slag wilt, kun je ook gebruik maken van het programma sluitertijdvoorkeur. Dit is bij Canon de Tv-stand en bij Nikon de S-stand. Met deze stand stel je een voorkeur in voor de sluitertijd en zorgt de camera voor het juiste diafragma (eventueel ook de ISO waarde). Wanneer je een sluitertijd kiest (bijv. 1/250 seconde) dan zal de camera hier zelf een diafragma aan koppelen. Loop maar eens wat rond en richt de camera diverse kanten op. Zo wordt je wegwijs met de waardes onder bepaalde lichtomstandigheden. Je moet hierbij wel de sluiterknop half ingedrukt houden (bij volledig indrukken maak je een foto) zodat het licht gemeten wordt.
Je kunt met sluitertijd hele leuke creatieve foto’s maken. Kijk anders maar eens op Google afbeeldingen en toets ‘shutter speed’ in. Ik raad iedereen aan om dit te bekijken omdat er veel voorbeelden op staan die je wat meer duidelijkheid kunnen verschaffen over het begrip sluitertijd. Heel veel succes weer!
Bart is fotograaf en gek op reizen. Zijn favoriete bestemmingen zijn Noorwegen, IJsland, Finland maar ook Oostenrijk, Zwitserland en Italië. Hij maakt graag lange wandelingen, is een ontzettende muziekliefhebber en in zijn vrije tijd kookt hij graag.
Verder lezen over Fotografie
Lifestyle16.09.2024
Gadgets23.03.2023
Gadgets07.02.2023
Winter09.02.2021
Winter06.02.2021
Gadgets15.10.2020
Lifestyle15.09.2020
Natuur27.04.2020
