Friesland mag dan bekendstaan om het schone landschap en de karakteristieke dorpjes en steden, het lokale eten is voor smulpapen en ‘haute cuisinezoekers’ dé reden om er naar toe af te reizen. Van simpele zelfgemaakte kruidkoek en oranjekoek tot winnende kruidnagelkaas en haute cuisine bij De Hinde in Hindeloopen. En zoals dat is met eten in het algemeen, geldt ook voor de Friese lekkernijen: de plek waar je eet, geeft dé smaak.
Voordat we aan de Friese proeverij beginnen, belanden we bij een typisch Friese producent van voornamelijk kaas. De vraag doemt zich op in hoeverre die Friese smaakmakers met elkaar verbonden zijn. Of is het gewoon die Friese aanpak: focus op je eigen product of gerecht? De verschillende ‘culinairigheden’ liggen immers ver uit elkaar. Er is samenwerking, maar niet altijd direct om die Friese producten wereldwijd op de kaart te krijgen.
We ontmoeten in Workum Otto Jan Bokma, die furore maakt met zijn Jerseykoeien, herkenbaar aan de lichtbruine vacht en wat kleiner op de poten dan de gangbare koeien. ,,Het zijn vriendelijke dieren met een nieuwsgierig karakter”, zegt Bokma, die vooral bekend is geworden met zijn authentieke kruidnagelkaas. Hij heeft er al verschillende prijzen mee gewonnen. Dat komt mede omdat de kaas niet wordt ontroomd. Volgens een speciaal procedé wordt er een zachte en aromatische kaas van gemaakt. Vanaf vijf maanden wordt de uiteindelijk kaas pas verkocht omdat de smaak dan het beste is.
Die Friese smaak van kaas en worst leren we enkele uren later kennen in het o zo bekende Workum, waar groothandelaar in vodden en metalen, maar bovenal karakteristiek schilder, Jopie Huisman huisde. Maar daar aan het begin van Workum kenmerkt zich ook authentieke restaurant
Sluiszicht. Daar waagt de eigenaar en zijn keukenpersoneel zich aan nieuwe combinatiesmaken van allerlei Friese producten. Geen uitsmijter of tosti als lunch, maar een samenstelling van smaken van eigen bodem op het bord. En het is uitgebreid.
Zo eten we Friese droge worst, natuurlijk nagelkaas, maar ook geroosterd brood met tapenade, gegratineerd met riperkrite kaas. Smelten doen we vooral bij die gerookte fryske hynder zalm, met een vleugje fryske hynder mosterd. Hoeveel fries wil je nog op je bord hebben om de smaak vanuit het noorden te kunnen proeven.
Met nog meer culinair vernuft is het in de avond aanschuiven bij restaurant De Hinde in Hindeloopen, net onder aan de dijk langs het IJsselmeer. Daar zitten chef-kok Harmen en gastvrouw Bea Ligthart op een toplocatie in een authentieke sfeer. Of zoals ze zelf vaststellen: ,,Het is heerlijk om vanaf het zonnige en gezellige terras de vrolijke bedrijvigheid op de kade en in de haven gade te slaan.”
Zo heerlijk is het ook aan de dis, waar natuurlijke producten worden geserveerd met passende wijnen. Er wordt niet te veel geklooid aan de pure smaken van bijvoorbeeld de vis en het vlees. En dat moet ook zo zijn. Natuurlijk wordt er vis geserveerd, maar zoals het hoort alleen wat er door de vissers wordt aangeboden. Maar ook een eenvoudige stevige ribeye of een mooi gebakken hoenderfilet, niet ver van huis, uit de Flevopolder smaakt zoals het is groot gegroeid. De Hinde is een van de twaalf restaurants van het samenwerkingsverband Fryslân Culinair.
